Çağlar boyu birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, birçok kez isim değiştirmiş,  işgal edilmiş, istilaya uğramış ama ihtişamından hiçbir şey kaybetmemiş aşıklar şehri İstanbul var bu hafta kitap bahçemde. İnsan kalabalığı, trafiği, bozuk kentleşmeden kaynaklı düzensiz yapıları nedeniyle birçok insanın sevmediği şehri İstanbul.

Bakabilmeyi bilmek lazım diyorum inadına. Gönül gözüyle. Evet hiç kolay değil. Hatta en kötü yerleşim yerlerinden bir bölgesinde 35 yıl yaşamış biri olarak söylüyorum, bana göre dünyanın en güzel şehridir İstanbul. En güzel, en dokunaklı, en acı, en hisli hikâyeleri barındırıyor yüreğinde. Milyonlarca insanın ömrünü ağırlamış toprağında. İnsanoğlu denen vahşi yaratığın pençesinde yıllardır çırpınmasına rağmen, dünyanın başka hiçbir yerinde görülemeyecek güzelliklerine sahip. Betondan bir kaleye çevrilmek istenen bu şahane şehir ile ilgili yazılmış kitaplardan bahsetmek istedim bu hafta. Birbirinden değerli yazarlarımızın hikâyelerine tanıklık eden bir güzel şehir İstanbul…

LEYLA’NIN EVİ -Zülfü Livaneli

Bu yazıyı yazmaya başlarken Zülfü Livaneli’nin o tok sesinden bir şarkı dinliyorum. “İstanbul’u Dinliyorum, Gözlerim Kapalı”.  Çok keyifli. Okurken size de, büyük bir zevkle tavsiye edebilirim… 

Konusu hiç yabancı gelmeyecek okurken, hiçbirinize. Kah gülüp, kah üzüleceksiniz. Kah kızıp, kah düşüneceksiniz. Ama sahip çıkacaksınız Leyla’ya, farkında olmadan, istemsizce. Çünkü ezilmek isteniyor, çünkü yaşlı olduğu için güçsüz kabul edilip hile ile hakları, yalısı hatta akıl sağlığı elinden alınmak isteniyor. Ama çok güçlü bir kadın olan Leyla’nın umudu hiç tükenmiyor. Anneannesinin ona anlattığı hikâyeyi hatırlar hep. İstanbul’un işgali yıllarında insanlar birbirine “bu da geçer ya hu” dermiş, isyan edercesine. Konusu tanıdık gelecek çünkü kendi yaşamınızdan, kendi dünyanızdan çok şey görebilirsiniz.

Her yaptığı işi büyük bir hayranlıkla takip ettiğim, kişiliğine, karakterine sonsuz saygı duyduğum sevgili Zülfü Livaneli’nin kaleminden Leyla’nın Evi. Sizin de çok keyifle okuyacağınızdan emin olduğum, gönül rahatlığıyla tavsiye edebileceğim bir roman. 

İSTANBUL BİR MASALDI -Mario Levi

Bir İstanbul aşığı olan Mario Levi’nin, 1993 yılında yazmaya başlayıp, 1999 yılında bitirdiği ve 2000 yılında Yunus Nadi ödülüne layık görüldüğü, İstanbul’u çok güzel anlattığı romanıdır İstanbul Bir Masaldı.  

1920 – 1980 yılları arasında İstanbul’da yaşamış Yahudi bir ailenin hikâyesini anlatıyor kitap. Ailenin yaşadığı sıkıntıları anlatan, bir dönem hikâyesi. Dili biraz ağırdır, akıcı olmadığını düşünebilirsiniz ama detayları hikayede saklı,  Mario Levi severlerin büyük bir keyifle okuyacağını düşündüğüm bir çalışma.

“Türk edebiyatının klasikleri arasında yer alan ve otuz üç dilde yayımlanan İstanbul Bir Masaldı’da, kaybolan yüzlerin, seslerin, ayak izlerinin kaderinde saklı bir tarihten sesleniyor Mario Levi.
Bütün göçlerin en acıklısına, ruh göçlerine dokunuyor…”

İSTANBUL HATIRASI -Ahmet Ümit

Ve Başkomiser Nevzat yine sahnede, yine suçluların peşinde… Çözülmeyi bekleyen cinayetleri araştırırken, buram buram tarih kokan İstanbul sokaklarında gezinip, tarihine, dokusuna, yaşanmışlıklarına dokunuyorsunuz bu güzel şehrin. Sıkılmadan, büyük bir heyecanla okuduğum, hem polisiye hem tarihi bir roman. İstanbul konusunda bildiklerinize yenilerini eklemek isterseniz mutlaka okuyun derim. Yedi hükümdar, yedi mekân, yedi gizemli cinayet ile çok iyi kurgulanmış, okuyucuda merak uyandıran ve sürpriz bir şekilde biten akıcı bir hikâye İstanbul Hatırası. Bizans’tan İstanbul’a uzanan sürükleyici bir serüven…

Nice şairin dizelerine konu olmuş Yedi Tepeli İstanbul’a çağlar boyunca değişik adlar verilmiştir. Bilinen ilk adı Byzantion’dur. Gezilip, görülmeye değer o kadar çok yeri, o kadar çok hikâyesi var ki saymakla, anlatmakla bitmez.

Turizm açısından çok zengin bir yere sahip olan Sultanahmet Meydanı ile, önce kilise sonra cami hatta bir dönem müze olarak kullanılan ünlü Ayasofya Camii ile, sokaklarıyla dizilere konuk olmuş Balat ile, 21. yüzyılda tarihe bir kez daha adını onurla yazmış Taksim İstiklal Caddesi ile, Boğaz’ı, Kız Kulesi, Çırağan Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Topkapı Sarayı gibi ünlü daha nice sarayları ile, tarihin bilinen en eski kulesi Galata Kulesi ile, hisarları, kasırları, hamamları, kaleleri, surları ile, hepsi birbirinden narin adaları ile, Yerebatan Sarnıcı, müzeleri ve daha nice eşsiz yapısı ile dünyanın en zengin, en nadide şehridir İstanbul. Kelimeler yetersiz kalır anlatmaya. Ben bu hafta kısaca, elimden geldiğince anlaşılır biçimde anlatmaya çalıştım. Az da olsa hissettirebildiysem sizlere ne mutlu bana.  

İstanbul kadar güzel günler diliyorum…

Sağlıkla kalın…
Meral Türkdoğan

Main Image by Halit Akkaya/Pixabay

Hayatın her alanında teknolojinin sunduğu materyaller, telefon, tablet, bilgisayarlar ile her güne yeni bir uygulama, her sabaha yeni bir sistem ile uyanıyoruz.

Evet dijitalleşmenin hayatımıza kattığı faydalar yadsınamaz. Artık neredeyse hiçbir yerde fatura ödeme ya da maaş kuyruğu göremiyoruz mesela. Birçok eğitimi uzaktan, farklı bir şehirden online alabiliyoruz. Gerçek anlamda verimli kullanabiliyorsak ne mutlu, ama günün hiç de hafife alınamayacak kadar büyük bir kısmını sosyal medya ile geçiriyorsak bu büyük sıkıntı. Yani şehrin göbeğinde yaşıyorsak, artık elektriğin kesilmesi karanlıkta kalacağımız anlamına gelmiyor. Neredeyse hastalıklı bir şekilde dert ettiğimiz internetsiz, telefonsuz, şarjsız kalacağımız anlamına geliyor. Bu sizi de korkutmuyor mu? Bana göre daha da korkunç olan ne biliyor musunuz? Çocukların o dijital girdaba girmeleri ve çıkamamaları. Hatta çıkmak istememeleri. Gerçek dünyadan bihaber yaşamaları. Sevgi, mücadele, emek, paylaşmak, birlikte gülmek, oynamak, hatta ağlamak. Bu kavramlardan ne kadar da uzak yaşıyorlar. Yetişkinlerin çoğunluğu farkında olmaksızın kapitalist dünyanın avucunda zaten. Yeni av çocuklar.  

Uyanmak lazım. Çocuklarla vakit geçirmeyi, akıllı cihazlar olmadan eğlenmeyi becerebilmek lazım. Karanlıkta bile…

DİJİTAL RUH-İNSAN VE TEKNOLOJİ ARASINDAKİ YARATICI ORTAKLIK -Edward Ashford Lee

Teknolojinin insan hayatına girmesinin ardından, insanların bunu nasıl değerlendirdiği, teknolojiden gerçek anlamda ne anladıkları üzerine hazırlanmış akademik bir kitap. İnsan eliyle oluşturulan ve şekillenen teknoloji zaman içinde insana galip gelebilir mi? İnsanoğlu kendi elleriyle inşa ettiği teknoloji dünyasında ona ayak uydurabilir mi?

Farklı fikirlerden yola çıkılarak hazırlanan ve “Gerçekte teknoloji nedir?” sorusuna yanıt arayan Berkeley Üniversitesi profesörlerinden Edward Ashford Lee bir yandan da  Platon’un felsefesine kadar geri gidip, teknoloji tarihinin en alt basamağından en üst basamağına doğru tırmanarak okura teknoloji felsefesi tadında detaylı bir çalışma sunuyor.

İNTERNET BAĞIMLILIĞI -Holder Feindel

Hepimizin ihtiyacı haline geldi teknoloji. Daha konforlu yaşam şartlarına sahip olduk. Günlük hayatta kullandığımız teknolojik aletlerden, tıp dünyasında kullanılan cihazlara kadar pek çok aletle hayatın her alanında daha rahat yaşam şartlarına sahip olduk. İnternet bağlantıları sayesinde dünyanın neresinde olursak olalım bilgi alışverişi yapabiliyoruz. Bunu paylaşabiliyoruz. Bundan faydalanabiliyoruz.

Faydalarını saymakla bitiremeyeceğimiz teknoloji ihtiyaç dışında, gereksizce ve gereğinden fazla kullanıldığında, bağımlılık haline bürünür. Ve bunun tedavisi çok zordur. Girişte bahsettiğim konulara tam olarak değinen bir çalışma olmuş İnternet Bağımlılığı. Holder Feindel tarafından kaleme alınmış ve neredeyse bütün kaygılarımı kâğıda dökmüş adeta.

İnterneti makul düzeyde ve anlamlı bir şekilde kullanmak hayatı kolaylaştırıyor ama ya aşırı kullanımı? Hakikaten, ne kadardan sonrası aşırı kullanım sayılır? Günde üç ya da dört saat mi, daha fazlası mı? Peki iş veya okul gereği internette ‘zorunlu olarak’ geçirilen saatler bu süreye dahil midir? Hangi aşamadan itibaren internet bağımlılığından söz etmek gerekir? Mağdurlar ve yakınları bu rahatsızlıktan nasıl etkilenir? İnternet bağımlısı kişiler ne tür bedensel, sosyal ve psikolojik sorunlarla karşılaşırlar? Kişiyi internet bağımlılığına sürükleyen nedenler nelerdir? Gerçeklik ile sanallığın birbirinden ayrılamaz hale geldiği noktada bağımlılar ne yaşar? Medya okur yazarlığı, internet bağımlılığına karşı koruyucu bir kalkan olabilir mi? Aileler çocuklarını korumak için başka ne tür önlemler alabilir?

Can alıcı sorular, önemli konu başlıkları ve okumaya değer bir çalışma.

ÇOCUKLARINIZA TUTUNUN -Gordon Neufeld, Gabor Mate

“Çocuklarda iyi bir birey olma arzusunu fark ettiğiniz an bunun üstünde durmazsanız, bu duyguyu beslemezseniz çocuk beklentilerimizi karşılama çabasını sürdürmek için gerek duyduğu motivasyonu kaybeder.” diyor yazarlarımız Mate ve Topraktaş. 

Ebeveyn olmak bu çağda ustalık gerektiren bir iş. Sağlıklı çocuklar yetiştirebilmek için sağlıklı düşünebilen beyinlere sahip olmak gerekiyor. Ve bu günümüz şartlarında oldukça zor. Yeni nesil öfkeli. Yeni nesil araştırmaya meyilsiz. Meraksız. Maalesef onları yormadan oyalayan, eğlendiren, kendi akıllarını kullanmasına engel olan akıllı cihazlara sahipler.  Kitap aynı zamanda sosyal medya ve teknolojinin ebeveynlikte yarattığı zorluklara da değiniyor. Çocuklarınız için güvenin, iletişimin ve sevginin doğru kaynağı ailelerinden başka kim olabilir ki?

Bu hafta çok karamsar göründüğümün farkındayım. Ama yakın çevremde de gözlemlediğim bu durumdan ve duyduğum kaygıdan bahsetmeliydim. Çocukları ve geleceklerini doğru bir şekilde yönlendirmek, sağlıklı düşünmelerini sağlamak, duyarlı bireyler olarak yetiştirmek ebeveynlere düşüyor. Bu zorlu, bitmek bilmeyen ve insanın sınırlarını zorlayan uzun bir maraton. Dilerim galibi siz olursunuz.

Sağlıkla kalın…
Meral Türkdoğan

Main Image by Thomas Quinn/Pixabay

Yaşam kalitenizi ne belirler? İyi bir ev? Havalı bir meslek?
Çok iyi bir kariyer sahibi olabilirsiniz. Ya da çalışmak zorunda olduğunuz, pek de alakanız olmayan bir işte çalışıyor olabilirsiniz. Bütün seçimleriniz özel ve özenli, veya istem dışı, mecburi. Sahi yaşam kaliteniz ne ölçüde? Yaşadığınız toplumdaki yeriniz, kimliğinize duyulan ya da duyulmayan saygı, itibar. İyi ya da kötü size sunulan yaşam şartları ne kadar tatmin edici?

Ne kadar iyi şartlarda yaşarsanız yaşayın, ya da ne zorluklarla yaşarsanız yaşayın bir eksiklik, bir merak, bir arayış, doğal olana açlık hissettiğiniz olmuyor mu? Toprak kokusu size de iyi gelmez mi mesela? Ama ne var ki insan sahip olduklarından kolay vazgeçemiyor. Bazen mutsuz olduğunu bile bile ‘ben bu noktaya kolay gelmedim’ mantığıyla soyutlayamıyor kendini maddeden. Hep daha fazlası için, bir üst model için, yedek yapmak için, çocuklar için, günü kurtarmak, ay sonunu getirmek için bir makine gibi çalışıyoruz. Tüm bunların yanında gerçekten mutluysanız, halinizden memnunsanız ne ala ama sözüm aslında, maceraperest doğa tutkunlarına. Ne demek istediğimi bahsedeceğim ilk kitapla çok net anlayacaksınız. 

Şimdiden iyi okumalar diliyorum…

YABANA DOĞRU -Jon Krakauer

Bir insanın, maddi anlamda isteyebileceği birçok şeye sahip genç bir adam Christopher. Ailesine okul konusunda verdiği sözü yerine getirmiştir artık. Fakat üniversite eğitimi biter bitmez evden kaçar, çünkü sürekli şiddet yaşanan bir evde ömür tüketmeye hiç niyeti yoktur. Biriktirdiği 25 bin dolarını ailesinden habersiz, açlıkla mücadele derneklerine bağışlar. Sadece ihtiyacı olanı alır. Maceraperest ruhuyla ve büyük bir cesaretle vurur kendini yollara.

2007 yılında Sean Penn yönetmenliğinde, Into The Wild ismiyle filme de uyarlanan, Christopher McCandless’in yaşam öyküsüdür Yabana Doğru. Okurken içine sürüklendiğim, hiç bitmesin dediğim, bazen ‘ne işim var benim burada’ dedirten türden bir roman.

Tutkuyla, bir solukta okuyacağınıza çok emin olduğum gerçek bir yaşam hikâyesi…

ÇİZGİLİ PİJAMALI ÇOCUK -John Boyne

İrlandalı yazar John Boyne tarafından kaleme alınmış, 2008 yılında filme de uyarlanmış Çizgili Pijamalı Çocuk, biri asker bir ailenin, diğeri tel örgüler arkasında, mahkûm bir ailenin çocukları olan Bruno ve Shmuel’in dış dünyadan bihaber, saf, sıcak, samimi dostluk hikâyesini anlatıyor. Nazi Almanya’sının acımasızlığını, o dönem Auschwitz Kampı’nda başta Yahudiler olmak üzere, Romanlar ve eşcinsellerin acımasızca yok edildiği, insanlık tarihinin en acımasız dönemine biraz olsun ışık tutan bir çalışma. Sonu elbette hüzünlü biten, okuyucusunun yüreğinde burukluk, gözünde yaş bırakan güzel bir roman.

BİRİNCİ KIYAMET -Buğra Gürsoy

1900’lü yıllarda, Türkiye’den ismini duyuran hem futbolcu, hem boksör bir isim Sabri Mahir. Geçmişinden içinde saklı kalan ağır öfkesini kontrol altına alabilmek için edebiyat öğretmeninden boks eğitimi alır. Ama bu çalışma aksi yönde ilerler. Karıştığı bir kavga nedeniyle ülkesinden ayrılmak zorunda kalır. Küçük yaşta babadan gördüğü istismar sonucu babaya duyulan nefret, anneye duyulan aşırı bağlılık, içinde bulunduğu durumla gölgede bırakılan bir aşk…

Akıcı, güzel bir dille yazılmış, bir yolculuk, bir kaçış hikayesi.

Sinema ve tiyatro oyuncusu, mimar, öykü yazarı, senarist. Artık bir de romanı var. Sanatçı ruhlu olmak böyle bir şey olsa gerek. Çok yönlü, sempatik sanatçı Buğra Gürsoy’un kaleminden Birinci Kıyamet.

İlk denemeye göre bence başarılı. Okumaya değer…

Edebiyat bahçemizde kitapsız kalmayın.

Sağlıkla kalın…
Meral Türkdoğan

Main Image by Amber Avalona/Pixabay